Trong chuyến công tác tại các đồn biên phòng biên giới phía Bắc thuộc huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai, chúng tôi nhận thấy sự vui mừng và phấn khởi của cán bộ, chiến sĩ về hiệu quả của bếp lò hơi cơ khí.
Tiện dụng và đa năng
Được sự quan tâm của Bộ Quốc phòng, Cục Quân nhu (Tổng cục Hậu cần) đã triển khai đồng bộ bếp lò hơi cơ khí cho các bếp ăn tập thể của các đồn biên phòng thuộc 7 tỉnh biên giới phía Bắc, trong đó có các đơn vị biên phòng tỉnh Lào Cai. Trong những ngày giá rét, bếp nồi hơi cơ khí bước đầu đã phát huy hiệu quả, đặc biệt là trong hỗ trợ sinh hoạt cho cán bộ, chiến sĩ làm nhiệm vụ ở địa bàn thời tiết lạnh, sương mù ẩm ướt…
Chúng tôi đến Đồn biên phòng Y Tý vào thời điểm gần trưa, nhưng sương mù vẫn còn dày đặc. Ở vùng núi đá có độ cao hơn 2000m lưng tựa vào dãy núi Nhìu Cồ San có đỉnh cao tới 2.660m, hiếm khi thấy được ánh mặt trời soi đủ cả ngày. Trung tá Phạm Hồng Vương, Chính trị viên Đồn Y Tý cho biết, những ngày thời tiết khắc nghiệt, nhiệm vụ tuần tra bảo vệ cột mốc, tình hình an ninh trật tự trên địa bàn biên giới, phòng chống tội phạm, vận động quần chúng rất khó khăn đối với cán bộ, chiến sĩ. Bộ quân phục sau những buổi tuần tra, công tác dưới sương, mưa ướt đẫm, cả mùa lạnh hiếm có ánh nắng trên địa bàn nên khi giặt quần áo cả tuần mới khô. Vùng núi cao sương mù phủ cả tháng trời, đến phòng ngủ, chăn màn còn ẩm ướt. Nước dành cho sinh hoạt lạnh buốt, để có đủ nước nóng phục vụ cho cả đơn vị là rất khó khăn. Với tính đa năng của bếp lò hơi đã thực sự có ích với toàn thể cán bộ, chiến sĩ các đồn trong mùa đông lạnh.
Bếp bao gồm bộ phận lò hơi, hệ thống ống thép có bọc lớp bảo ôn dẫn hơi nóng đến những chiếc nồi nấu cơm, thức ăn và nước uống. Ngoài ra, hơi nóng còn được dẫn tới buồng sấy khô quần áo nơi có độ ẩm cao. Nguyên liệu đun cũng khá đa dạng như củi khô, than đá, vỏ trấu… Hơi nóng sinh ra từ bếp lò hơi có thể nấu được những món ăn như cơm, canh, xào luộc, hầm…, còn các món ăn cần nhiệt độ cao hơn như rán thì phải dùng bếp củi, bếp gas. Ưu điểm của bếp lò hơi cơ khí là nồi có 3 lớp, giữ nhiệt tốt, nước nóng có thể giữ qua đêm, 3 nồi nấu có thể sử dụng trong cùng một thời điểm giúp người sử dụng tiết kiệm tối đa thời gian. Bếp lò hơi bảo đảm vệ sinh, giảm cường độ lao động, thời gian nấu nhanh, nước nóng rửa bát không cần dùng đến dầu rửa... Về nhiên liệu, bếp lò hơi tiết kiệm được 30% so với bếp nấu bình thường, nên kinh phí được bổ sung vào bữa ăn hàng ngày cho cán bộ, chiến sĩ.
Trung tá Phạm Thanh Sơn, đồn trưởng đồn A Mú Sung chia sẻ, ngoài những tính năng ưu việt của bếp lò hơi cơ khí thì việc sử dụng cũng gặp một số khó khăn. Sử dụng bếp lò hơi cơ khí mà công suất đốt với chỉ tiêu 20kg hơi, nhưng nếu nấu cho dưới 20 người ăn cũng phải đạt mức độ đấy nên lãng phí nhiên liệu. Mặt khác, khi sử dụng bếp lò hơi ở địa bàn biên phòng thường xa xôi và đường đi lại khó khăn, việc hỏng hóc các van chốt hơi, nút van thì chưa có phụ tùng thay thế đi kèm, việc hướng dẫn sữa chữa và chuyển giao công nghệ thì chưa đáp ứng được. Nếu xảy ra hỏng hóc bếp lò hơi thì bộ đội phải có các bếp phụ để dự phòng… Ngoài ra, do đặc thù đối với đồn biên phòng chỉ có chiến sĩ nấu ăn, trong 18 tháng nghĩa vụ mất 3 tháng huấn luyện nên việc bàn giao sử dụng bếp lò hơi cũng gặp không ít khó khăn.
Lắp các loại bếp phù hợp với đồn biên phòng
Vừa qua, một số bếp ăn trong bộ đội biên phòng đã nghiên cứu, tự thiết kế, lắp đặt bếp lò hơi nấu trực tiếp phù hợp với mô hình đồn biên phòng. Loại bếp này vừa với các cỡ xoong nồi, nấu cơm, canh, xào rán. Qua sử dụng thấy hiệu quả, phù hợp, tiết kiệm chất đốt, tiết kiệm ngân sách đầu tư bếp (mỗi bếp do đơn vị thiết kế bảo đảm 40-50 người ăn với kinh phí từ 80-120 triệu đồng). Một số đơn vị có điện đã sử dụng nồi cơm điện để nấu cơm, dùng bếp đun gas xào nấu thực phẩm phù hợp với đơn vị có quân số ăn từ 20-40 người rất thuận tiện, sạch sẽ. Nhiều cán bộ, chiến sĩ Đồn biên phòng Y Tý tâm sự: Từ khi có bếp lò hơi, rất thuận lợi cho anh em sinh hoạt, bảo đảm sức khỏe cho bộ đội những ngày mùa đông giá lạnh. Chúng tôi mong cấp trên tiếp tục nghiên cứu, cải tiến bếp sao cho gọn nhẹ, hiệu quả sử dụng công suất, chất đốt phù hợp với số lượng người theo đặc thù của từng đơn vị.
Thượng tá Đỗ Duy Đức, Phó trưởng phòng Quân nhu, Cục Hậu cần, Bộ tư lệnh Bộ đội Biên phòng cho biết, xuất phát từ tình hình thực tiễn các bếp ăn trong lực lượng bộ đội biên phòng thường đóng quân phân tán, nhỏ lẻ. Bộ tư lệnh Bộ đội Biên phòng đã báo cáo Cục Quân nhu, Tổng cục Hậu cần nghiên cứu xây dựng tiêu chuẩn kỹ thuật ban hành loại bếp BC 100 và BC 200 cho triển khai lắp đặt các bếp phù hợp với mô hình đồn biên phòng, như bếp gas gắn với nồi cơm điện, bếp đun củi cải tiến có tủ hấp cơm hơi. Được sự quan tâm của Cục Quân nhu, đến nay, lực lượng biên phòng đã lắp đặt được 75 bếp đun củi cải tiến có tủ hấp cơm hơi, 30 bếp gas gắn với nồi cơm điện cho cấp đồn, đại đội. Qua thời gian sử dụng, các đơn vị đã phát huy hiệu quả như dễ sử dụng hơn bếp lò hơi cơ khí, bảo đảm vệ sinh môi trường, tiết kiệm được 50-55% nhiên liệu (chỉ 500-700 đồng/người/ngày) so với trước đây, bảo đảm vệ sinh, dễ dàng chỉnh sửa, giá thành hợp lý, bảo đảm an toàn…